جراحی مغز و اعصاب در سال 1402 و هرچه لازمست در موردش بدانید

تاریخ آخرین آپدیت مارس 7, 2024  توسط مریم فرجی

یکی از مهمترین مباحثی که در پزشکی از قدیم تا به کنون مطرح بوده است حل بیماری های مریوط به مغز و اعصاب است که روش های گوناگونی را با توجه به شرایظ و سن بیمار در بر می گیرد. جراحی مغز و اعصاب یکی از این روش های درمانی است که تقریبا از زمان تاریخ باستان در بعضی از کشورها نظیر مصر رواج داشته و با گذشت زمان و پیشرفت علم توسعه یافته است و هم اکنون نیز در حال گسترش است.

دراین مقاله قصد داریم به مطالعه ای در این حوزه بپردازیم و مسایل و راهکارها و بهترین انتخاب ها را از جهات گوناگون مانند پزشک و جراح و بیمارستان مورد ارزیابی قرار دهیم. امید است که از این مقاله حداکثر نهایت استفاده را ببرید.

جراحی مغز و اعصاب چیست؟

جراحی مغز و اعصاب (Neurosurgery) یک رشته تخصصی پزشکی است که به تشخیص و درمان بیماریها و آسیبهایی مربوط به سیستم عصبی میپردازد. سیستم عصبی شامل مغز، نخاع، ستون فقرات و اعصاب پیرامونی است. جراحان مغز و اعصاب میتوانند از روشهای جراحی برای رفع چین و چروک، تومور مغزی، آنوریسم، کیست، سلولیت، اسکولیوز، دیسک، میگرن، تعریق زیاد و بسیاری از مشکلات دیگر استفاده کنند. جراحی مغز و اعصاب میتواند برای بیماران کودک و بزرگسال بر حسب سن و شرایط بیمار انجام شود.

جراح مغز و اعصاب   کیست؟

جراح مغز و اعصاب یک (Neurosurgeon) پزشک تخصصی است که به تشخیص و درمان بیماریها و آسیبهای مربوط به سیستم عصبی از طریق اعمال جراحی می پردازد. سیستم عصبی شامل مغز، نخاع، ستون فقرات و اعصاب پیرامونی است. جراحان مغز و اعصاب میتوانند برای رفع تومور مغزی، خونریزی مغزی، آنوریسم، کیست، دیسک، میگرن، پارکینسون و بسیاری از مشکلات دیگر از روشهای جراحی مختلف استفاده کنند.

متخصص مغزو اعصاب کیست؟

متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست(Neurologist) پزشکی است که بیماریها و اختلالات سیستم عصبی را تشخیص و درمان میکند. سیستم عصبی شامل مغز، نخاع، ستون فقرات و اعصاب پیرامونی است. متخصص مغز و اعصاب میتواند بیماریهایی مانند صرع، سکته مغزی، ام اس، پارکینسون، آلزایمر، میگرن و بسیاری از مشکلات دیگر را درمان کند.

بیشتر بدانید: 3 عامل موثر برهزینه الکترومیوگرافی دست

.بیماریهای مغز و اعصاب

از آنجا که مغز مهمترین بخش تصمیمی گیری و فرماندهی بدن است اختلالات ناشی از آن منجر به تاثیرپذیری سایر ارگانها ویا گاه کل سیستم بدن می شود. بنابراین آشنایی ولو مختصر با بیماری های مغز و اعصاب امری اجتناب ناپذیر است. شایع ترین ناهنجاری های مغز و اعصاب عبارتند از :

• پارکینسو.ن
• توحورهای مغزی
• اختلالات روانی
• اوتیسم
• مننژیت
• آۀزایمر
• ام اس

فرق متخصص مغزو اعصاب با جراح مغزو اعصاب

فرق متخصص مغز و اعصاب با جراح مغز و اعصاب این است که متخصص مغز و اعصاب بیماریها و اختلالات سیستم عصبی را با استفاده از دارو، آزمایش و معاینه درمان میکند، در حالی که جراح مغز و اعصاب از روشهای جراحی برای درمان بیماریها و آسیبهای مربوط به مغز، نخاع و ستون فقرات استفاده میکند. برای مثال، متخصص مغز و اعصاب میتواند بیماریهایی مانند صرع، پارکینسون، میگرن و ام اس را با دارو درمان کند، در حالی که جراح مغز و اعصاب میتواند بیماریهایی مانند تومور مغزی، آنوریسم، کیست و دیسک را با جراحی درمان کند

فرق جراح مغزو اعصاب با جراح ستون فقرات

جراح مغز و اعصاب یک پزشک متخصص است که بیماریها و آسیب های مغز، نخاع و اعصاب را که نیاز به جراحی دارند، تشخیص و درمان میکند. جراح مغز و اعصاب میتواند برای درمان مشکلاتی مانند تومور مغزی، تشنج، آنوریسم مغزی، آسیب نخاعی و غیره عمل جراحی انجام دهد. اما جراح ستون فقرات متخصصی است که بیماریها و آسیب های مربوط به ستون فقرات را که نیاز به جراحی دارند، تشخیص و درمان میکند. جراح ستون فقرات میتواند برای درمان مشکلاتی مانند کمردرد، اسکولیوز، هرنی دیسک، سرخوردگی مهرههای کمری، شکستگی ستون فقرات و غیره عمل جراحی انجام دهد

بنابراین، تفاوت اصلی بین جراح مغز و اعصاب و جراح ستون فقرات در این است که اولی بیماریهایی را درمان میکند که مربوط به مغز، نخاع و اعصاب هستند، در حالی که دومی بیماریهایی را درمان میکند که مربوط به ستون فقرات هستند. همچنین، جراح مغز و اعصاب بیشتر روی اختلالات شناختی و رفتاری تمرکز دارد، در حالی که جراح ستون فقرات بیشتر روی اختلالات ساختاری و حرکتی تمرکز دارد.

بیشتر بدانید : پی آر پی صورت و جوانسازی پوست

آیا جراحی مغز و اعصاب خطرناک است؟

جراحی مغز و اعصاب مانند هر جراحی دیگری میتواند خطرات و عوارضی داشته باشد. اما میزان خطر و عارضه بستگی به نوع و محل جراحی، وضعیت بیمار، تجربه و مهارت جراح و شرایط بیمارستان دارد.. برخی از عوارض ممکن در جراحی مغز و اعصاب عبارتند از:

• تشنجهای پی در پی
• سردردهای شدید و مداوم
• عفونت مغز یا مننژیت
• خونریزی در داخل مغز
• سکته مغزی
• کاهش یا افزایش میزان مایع مغزی و نخاعی
• اختلال در ترشح هورمونها
• اختلالات رفتاری و شناختی
• مشکلات دیداری و شنیداری
• البته این عوارض در همه بیماران رخ نمیدهند و با رعایت اصول پیشگیری و مراقبتهای پس از عمل میتوان خطر آنها را کاهش داد. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از روشهای جراحی کم تهاجمی مانند جراحی لیزری، جراحی رباتیک، جراحی میکروسکوپی و جراحی استریوتاکتیک، میتوان خطرات و عوارض جراحی مغز و اعصاب را کاهش داد

سن و شرایط بیمار برای جراحی مغز و اعصاب

جراحی مغز و اعصاب یک روش درمانی است که برای بیمارانی که دچار آسیب یا بیماری در مغز، نخاع، ستون فقرات و اعصاب میباشند، انجام میشود. این روش درمانی میتواند برای بیماران کودک و بزرگسال مناسب باشد، اما بستگی به نوع و شدت بیماری، وضعیت عمومی بیمار، تاریخچه پزشکی بیمار و نظر جراح دارد. برخی از شرایطی که ممکن است جراحی مغز و اعصاب را محدود یا ممنوع کنند عبارتند از:

بیماریهای قلبی، ریوی، کلیوی یا خونی که باعث افزایش خطر عوارض جراحی میشوند.

بیماریهای عفونی یا التهابی که ممکن است به مغز یا نخاع منتقل شوند.

بیماریهایی که باعث کاهش ایمنی بدن میشوند مانند ایدز، سرطان یا دیابت

بیماریهایی که باعث اختلال در انعقاد خون میشوند مانند هموفیلی، ترومبوسیتوپنی یا مصرف داروهای ضدانعقاد.

بیماریهایی که باعث افزایش فشار مغزی میشوند مانند هیدروسفالوس، تومور مغزی یا خونریزی مغزی.

البته این شرایط به معنی این نیست که هیچگاه جراحی مغز و اعصاب برای آنها امکانپذیر نباشد. بلکه باید بر اساس ارزیابی دقیق پزشک و جراح، مزایا و معایب جراحی را با بیمار مطرح کرد. همچنین برای کاهش خطرات و عوارض جراحی، بیمار باید از رعایت اصول پیشگیری و مراقبتهای پس از عمل اطمینان حاصل کند.

جراحی مغز و اعصاب چگونه انجام می شود؟

جراحی مغز و اعصاب میتواند به صورت سنتی یا حداقل تهاجمی باشد. در جراحی سنتی، جراح بخشی از جمجمه را برای دسترسی به مغز برمی دارد و سپس قسمت برداشته شده را پس از عمل جراحی ترمیم و جایگزین می کند

. در جراحی حداقل تهاجمی، جراح از راهروهای طبیعی بدن مانند بینی، دهان یا شریانها برای رسیدن به مغز استفاده میکند و از دستگاههای خاصی مانند میکروسکوپ، آندوسکوپ، کاتتر یا پرتودرمانی استفاده میکند

روش های جراحی مغز و اعصاب

روشهای جراحی مغز و اعصاب متنوع و پیچیده هستند و بستگی به نوع و موقعیت بیماری یا آسیبی دارند که در مغز یا نخاع وجود دارد. برخی از روشهای رایج جراحی مغز و اعصاب عبارتند از:

کرانیوتومی: این روش شامل ایجاد برش در پوست سر و سوراخ در جمجمه است تا به مغز دسترسی پیدا کند. این روش برای درمان تومورها، خونریزیها، آنوریسمها، صرع و دیگر بیماریهای مغزی استفاده می شود.

بیوپسی: این روش برای برداشتن نمونه از بافت مغزی یا توموری استفاده میشود تا تحت میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. این روش میتواند به تشخیص بیماریهای مغزی کمک کند.

جراحی آندوسکوپی: این روش برای درمان تومورها یا ضایعاتی استفاده میشود که از طریق بینی و سینوسها قابل دسترسی هستند. این روش با حداقل تهاجمی انجام میشود و از یک دستگاه تلسکوپی مجهز به چراغ و دوربین استفاده می کند.

تحریک عمیق مغزی: این روش برای درمان بیماریهایی مانند پارکینسون، اختلالات حرکتی و افسردگی استفاده میشود. این روش شامل قرار دادن الکترودهای کوچک در نواحی خاص مغز و اتصال آنها به یک پیمانه برقی است که تحت پوست قرار میگیرد. این روش با ارسال سیگنالهای الکتریکی به مغز، عملکرد مغز را تنظیم می کند.

ترومبکتومی و درمان آنوریسم مغزی: این روش برای درمان بیماریهای عروقی مغزی مانند سکته مغزی یا پارگی آنوریسم استفاده میشود. این روش شامل وارد کردن یک سوند از طریق شریان ران به مغز و برداشتن لخته خون یا قرار دادن کلیپ یا کویل بر روی آنوریسم است.

اینها فقط برخی از روشهای جراحی مغز و اعصاب هستند و روشهای دیگری نیز وجود دارند که برای شرایط خاصی مناسب هستند.

بیشتر بخوانید : درمان دیسک کمر با متخصص مغز و اعصاب

چه کسانی نباید به جراح مغز و اعصاب توجه کنند؟

جراح مغز و اعصاب پزشکی است که برای درمان بیماریها و آسیبهای مربوط به سیستم عصبی از طریق جراحی میپردازد. اما همه بیماران نیاز به جراحی ندارند و برخی از آنها میتوانند با روشهای دیگری مانند دارو، توانبخشی، فیزیوتراپی و رواندرمانی درمان شوند. برخی از مواردی که جراحی مغز و اعصاب ممکن است مناسب نباشد عبارتند از:

بیماریهایی که با دارو قابل کنترل و درمان هستند مانند صرع، پارکینسون، میگرن، ام اس و برخی از تومورهای مغزی

بیماریهایی که با توانبخشی و فیزیوتراپی میتوان بهبود داد مانند سکته مغزی، آسیب نخاعی، اسکولیوز و برخی از اختلالات حرکتی

بیماریهایی که با رواندرمانی میتوان کمک کرد مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خلقی و برخی از اختلالات رفتاری

البته این موارد به معنی این نیست که هیچگاه جراحی مغز و اعصاب برای آنها لازم نباشد. بلکه باید بر اساس شدت و نوع بیماری، وضعیت بیمار و نظر پزشک تصمیم گرفته شود که جراحی مناسب است یا خیر

.مشکلات دیگر درمان پذیر با جراحی مغز و اعصاب چه هستند؟

برخی از مشکلات دیگر که ممکن است با جراحی مغز و اعصاب درمان پذیر باشند عبارتند از:

تومورهای مغزی و نخاعی: این تومورها میتوانند خوشخیم یا بدخیم باشند و باعث فشار بر مغز، نخاع یا اعصاب شوند. جراحی مغز و اعصاب میتواند با خارج کردن تومور یا بخشی از آن، علائم را کاهش دهد و زندگی بیمار را بهبود بخشد

آنوریسم مغزی: این یک حالت است که در آن دیواره یک رگ خونی در مغز ضعیف و بادکرده میشود. این میتواند باعث خونریزی در مغز یا اطراف آن شود و منجر به سکته مغزی، کما یا مرگ شود. جراحی مغز و اعصاب میتواند با قطع یا بستن رگ خونی مشکل را رفع کند

میگرن: این یک نوع سردرد شدید و مزمن است که میتواند با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا صدا و اختلالات دید همراه باشد. علت دقیق میگرن مشخص نیست اما ممکن است با عواملی مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی، استرس یا مواد غذایی مرتبط باشد. جراحی مغز و اعصاب میتواند با قطع یا تحریک اعصابی که در ایجاد میگرن نقش دارند، فرکانس و شدت سردرد را کاهش دهد .

هزینه های جراحی مغز و اعصاب در سال 1402

هزینه های جراحی مغز و اعصاب در سال ۱۴۰۲ بستگی به نوع و موقعیت بیماری یا آسیب، روش جراحی، مرکز درمانی و بیمه سلامت دارد. بر اساس تعرفه های خدمات تشخیصی و درمانی در سال ۱۴۰۲ که توسط هیات وزیران تصویب شده است

، بیماران بستری میتوانند از خدمات درمانی با سقف تعهدات بدون سقف یا با سقف مشخص بهره مند شوند.

. برای بیماران سرپایی، تعرفه های ویزیت پزشکان، خدمات پاراکلینیکی، آزمایشگاهی و دندانپزشکی نیز اعلام شده است.برای مثال، بر اساس جدول تعهدات صندوق آینده ساز ۱۴۰۲ ، بیماران بستری میتوانند از دو طرح الف (پایه) و ب (مکمل) انتخاب کنند. در طرح الف، کلیه خدمات بستری و جراحی (به استثنای زایمان) بدون سقف و با ۲۰ درصد فرانشیز ارائه می شود. در طرح ب، که مکمل طرح الف است، سقف تعهدات برای خدمات بستری و جراحی ۱۰۰ میلیون تومان و برای چهار عمل اصلی ۱۵۰ میلیون تومان است و فرانشیز ندارد. حق بیمه سرانه ماهیانه طرح الف رایگان و طرح ب ۱.۵ میلیون تومان است.

هزینه های جراحی مغز و اعصاب در سال ۱۴۰۲ نیز متفاوت است.