اهداف تست نوار عصب و عضله(EMG) و سرعت هدایت عصبی (NCV)

تاریخ آخرین آپدیت فوریه 4, 2024  توسط پژمان خزایی

زمانی که عصلات شما درد می گیزند و یا باصطلاح ضعیف می شوند و کارایی قبلی خود را از دست می دهند با مراجعه به پزشک دستور به گرفتن دو آزمایش بطور همزمان می کند. (آزمایش عصب و عضله و آزماینش سرعت هدایت عصبی.) پزشک از نتایج این آزمایشات برای تشخیص مشکلات و ناهنجاری های عصبی و عضلانی استفاده می کند

در این مقاله قصد داریم به معرفی برخی از کاربردها و اهداف این آزمایش ها ، نحوه انجام ، تفاوت ها و عوارض احتمالی آن هاو برخی موارد مربوطه دیگر بپزدازیم.

تست نوار عصب و عضله EMG

تست نوار عصب و عضله (Electromyography Measures Muscle) (EMG) یا الکترومیوگرافی یک آزمایش پزشکی است که برای بررسی سلامت و عملکرد اعصاب و عضلات بدن انجام می شود. این آزمایش می تواند به تشخیص برخی از بیماری های عصبی و عضلانی کمک کند. برای انجام تست نوار عصب و عضله ، پزشک یا تکنسین از الکترودهای سوزنی یا برچسب های الکترود استفاده می کند که به عضلات مورد نظر مانند دست یا پا و یا پوست متصل می شوند.

سپس با تحریک عصب ها، فعالیت الکتریکی عضلات را اندازه گیری و ثبت می کند. مثلا با خواستن از شما که عضلات را به آرامی و پیوسته سفت (منقبض) کنید، نحوه ی پاسخ دادن عضلات به تحریک عصب را بررسی می کند. این تست ممکن است حس درد یا ناراحتی را در شما ایجاد کند.نتایج آزمایش نوار عصب و عضله به صورت نمودارها، صداها یا اعداد قابل تفسیر هستند.

تست نوار عصب و عضله پا حدود 30 دقیقه تا 2 ساعت طول می کشد و نتایج آن به صورت نمودارها، صداها یا اعداد قابل تفسیر هستند.

تست نوار عصب و عضله

5 تا از مهمترین کاربردهای نوار عصب و عضله ٍEMG

برخی از کاربردهای آزمایش نوار عصب و عضله عبارتند از:

•  شناسایی علت ضعف، درد، بی حسی، گزگز، سفتی یا انقباض غیر قابل کنترل عضلات

•  تفاوت بین آسیب فیبر عصبی و آسیب غلاف میلین (پوشش محافظ عصب) یا تفاوت بین اختلال عصبی و اختلال عضلانی

•  تشخیص بیماری های مانند سندرم تونل کارپال، نوروپاتی دیابتی، بیماری Charcot-Marie-Tooth، سندرم گیلن باره، پلی نوروپاتی التهابی مزمن، فتق دیسک، بروز، اسپاسم و غیره

•  ارزیابی شدت و مدت زمان آسیب عصب یا عضله

•  پایش پاسخ به درمان های دارویی یا جراحی

بیماریهای تشخیصی توسط تست نوار عصب و عضله

برخی از بیماری هایی که با تست نوار عصب و عضله قابل تشخیص هستند عبارتند از:

بیماری های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی، پلی میوزیت، میوپاتی ها و آتروفی عضلانی اسپینال

بیماری های محل اتصال عصب به عضله مانند میاستنی گراویس، سندرم لمبرت-ایتون و سندرم گیلن-باره

بیماری های عصب محیطی مانند نوروپاتی محیطی، سندرم تونل کارپ، سندرم خروجی قفسه سینه و آسیب عصبی ناشی از دیابت، سموم، داروها و عوامل دیگر

بیماری های عصب مرکزی مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، سکته مغزی، تومورها و آسیب های نخاعی

انواع EMG یا الکترومیوگرافی

همان طور که گفته شد EMG می تواند به تشخیص بیماری ها یا آسیب هایی که به اعصاب و ماهیچه ها آسیب می رسانند کمک کند. این روش دو نوع اصلی دارد:

EMG بالینی یا تشخیصی: این نوع EMG برای مطالعه مشخصات پتانسیل عمل واحد حرکتی از نظر مدت و دامنه است و برای کمک به تشخیص آسیب شناسی اعصاب انجام می شود. با این روش همچنین می توان دشارژهای خودبخودی عضله در حال استراحت را ارزیابی کرد یا فعالیت یک واحد حرکتی منفرد را ایزوله نمود.

EMG کینزیولوژیک: این نوع EMG برای مطالعه فعالیت عضلانی در حالت های مختلف حرکتی است و برای کمک به بهبود عملکرد حرکتی، توانبخشی و پیشگیری از آسیب های حرکتی انجام می شود. با این روش می توان تحلیل و تفسیر سیگنال های الکتریکی تولید شده توسط عضلات را با استفاده از نرم افزارهای مختلف انجام داد

آمادگی لازم برای انجام تست نوار عصب و عضله

برای انجام این تست، باید به نکات زیر توجه کنید:

قبل از تست، حتماً استحمام کنید و از استفاده از لوسیون، کرم چرب، پودر یا هر ماده دیگری روی پوست خودداری کنید

حداقل ۵ ساعت قبل از تست، از مصرف سیگار، شیرینی جات، کافئین، الکل و داروهای ضد التهاب خودداری کنید.

در صورتی که داروی خاصی را مصرف می کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از داروها ممکن است تاثیر منفی بر روی نتایج تست داشته باشند

در روز تست، لباس راحت و قابل جدا شدن بپوشید. از پوشیدن زیورآلات، ساعت، گوشی موبایل و هر وسیله الکترونیکی دیگری خودداری کنید

در طول تست، آرام باشید و به دستورات پزشک یا پرستار توجه کنید. از حرکت زیاد یا صحبت کردن خودداری کنید

بعد از تست، ممکن است در ناحیه تزریق سوزن، کبودی، ورم یا درد ایجاد شود. از کمپرس یخ یا آب گرم برای کاهش این علائم استفاده کنید

در صورت بروز عفونت، تب، لرز، تهوع، استفراغ یا هر علامت نامناسب دیگری، به پزشک خود مراجعه کنید

این تست زیاد طول نمی کشد و بیمار می تواند بعد از آن لباس و کفش خود را بپوشد و برود. تفسیر نهایی آن با پزشک است

تفسیر تست نوار عصب و عضله

تفسیر تست نوار عصب و عضله بستگی به نتایج آزمایش و علائم بیمار دارد. این آزمایش می تواند نشان دهنده بیماری های مختلف اعصاب و عضلات باشد. برای تفسیر تست نوار عصب و عضله، پزشک از چند شاخص الکترودیاگنوستیک استفاده می کند که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

•  دامنه: سیگنال الکتریکی که به صورت موج نشان داده می شود و دامنه ارتفاع آن است. دامنه بالا نشان دهنده فعالیت الکتریکی زیاد در عضلات یا اعصاب است.

•  سرعت رسانش (CV): سرعت حرکت تکانه الکتریکی در طول عصب را توصیف می کند. سرعت رسانش پایین نشان دهنده آسیب به غلاف محافظ عصب یا میلین است.

•  زمان: این عرض یک موج الکتریکی را توصیف می کند. زمان بالا نشان دهنده فعالیت الکتریکی طولانی در عضلات یا اعصاب است.

•  بلوک هدایت: بلوک هدایت نشان دهنده گیر افتادن عصب در یک نقطه خاص است. بلوک هدایت ممکن است باعث کاهش دامنه یا سرعت رسانش شود.

تفسیر تست نوار عصب و عضله

عوارض تست نوار عصب و عضله

تست نوار عصب و عضله معمولاً درد قابل تحمل و خطرناک نیست، اما ممکن است برخی از عوارض جانبی را برای بیمار ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتند از:

•  درد، خونریزی، آبچک زدگی یا عفونت در نقاطی که سوزن وارد پوست یا عضلات شده است

•  سوزش، لگد زدن یا لرزش در نقاطی که جرقه های الکتریکی به آن ها فرستاده شده است

•  ترس، بهت زدگی یا حالت تهوع به دلیل جرقه های الکتریکی یا صدای سوزن ها

•  آسیب به رگ های خونی، اعصاب یا بافت های نزدیک به سوزن ها

•  واکنش حساسیت به الکترودهای برچسب گذار شده روی پوست

این عوارض معمولاً موقت و خفیف هستند و با مراقبت های مناسب برطرف می شوند. اما در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

در فیلم زیر نحوه آزمایش عصب و عضله را نشان می دهد. در این آزمایش میزان تحریک پذیری عضله را از طریق الکترودهای سوزنی که به دست متضل می شود را اندازه گیری می کند . توسط این آزمایش ناهنجاری های عصلانی تشخیص داده می شود.

تست سرعت هدایت عصبی (NCV) چيست ؟

.تست سرعت هدایت عصبی NCV) ( Nerve Conduction Velocity)) یک آزمایش الکترودیاگنوستیک است که برای ارزیابی وضعیت و عملکرد اعصاب محیطی استفاده می شود و برای مشاهده اینکه سرعت سیگنال‌های الکتریکی از طریق یک عصب چقدر سریع حرکت می‌کند.این آزمایش همراه با تست نوار عصب وعضله(EMG) برای ارزیابی عضلات از نظر ناهنجاری انجام می شود.

تست سرعت هدایت عصبی می تواند به تشخیص برخی از بیماری ها یا آسیب های عصبی که باعث کاهش سرعت یا قدرت انتقال سیگنال های الکتریکی در اعصاب می شوند، کمک کند. 5 تا از شرایطی که ممکن است با NCV تشخیص داده شوند عبارتند از:

•  سندرم تونل کارپال

•  نوروپاتی دیابتی

•  بیماری Charcot-Marie-Tooth

•  سندرم گیلن باره

•  پلی نوروپاتی التهابی مزمن

برای انجام تست NCV، پزشک چند الکترود را به پوست شما متصل می کند و با فرستادن جرقه های الکتریکی کوچک، فعالیت الکتریکی عصب را اندازه گیری و ثبت می کند. این جرقه ها ممکن است حس سوزش، لگد زدن یا لرزش را در شما ایجاد کنند، اما معمولاً درد قابل تحمل است. نتایج تست NCV به صورت نمودارها، صداها یا اعداد قابل تفسیر هستند

تست سرعت هدایت عصبی

كاربرد تست سرعت هدایت عصبی در تشخيص بيماري هاي مغز و اعصاب چیست؟

کاربرد تست هدایت سرعت عصبی در تشخیص بیماری های مغز و اعصاب این است که به پزشک کمک می کند تا سرعت و قدرت انتقال سیگنال های الکتریکی در اعصاب محیطی را اندازه گیری و ثبت کند. این روش می تواند به تفاوت بین آسیب فیبر عصبی و آسیب غلاف میلین (پوشش محافظ عصب) یا تفاوت بین اختلال عصبی و اختلال عضلانی را تشخیص دهد. برخی از بیماری های مغز و اعصاب که ممکن است با NCV تشخیص داده شوند عبارتند از:

سندرم گیلن باره: یک بیماری خودایمنی که باعث التهاب و آسیب به غلاف میلین اعصاب محیطی می شود.

سندرم تونل کارپال: یک حالت دردناک که در آن عصب مچ دست به دلیل فشار گیر کرده و باعث درد، بی حسی و ضعف در دست می شود.

بیماری Charcot-Marie-Tooth: یک بیماری ژنتیکی که باعث ضعف و نقص در عضلات پا و دست می شود.

بیماری فتق دیسک: یک حالت در که در آن دیسک های ستون فقرات به خارج از جای خود رانده شده و به روشن های عصب نخاع فشار می آورند.

نوروپاتی: یک حالت در که در آن اعصاب محیط به دلایل مختلف آسیب دیده و باعث بروز علائم حساس، حرکت، تروف، گوارش، قلب و عروق، ادرار، جنس، تعادل و خودآگاه شده.

کاربرد تست عصب عضله و سرعت هدایت عصبی در تشخیص میگرن

سردرد میگرن یک بیماری عصبی است که با درد شدید و ناگهانی در یک طرف یا هر دو طرف سر همراه است. سردرد تنشی به دلیل اسپاسم ماهیچه های گردن و سر ایجاد می شود و معمولاً درد خفیف تا متوسطی در تمام سر دارد. تست نوار عصب و عضله و سرعت هدایت عصبی می توانند به افتراق سردرد تنشی به دلیل اختلالات عملکرد مفصل گیجگاهی فک پایین با سردرد میگرن و همچنین  تشخیص علت سردرد و انتخاب روش درمان مناسب کمک کنند.

تفاوت EMG و NCV

در اصل این دو آزمایش با هم تفاوت چندانی ندارند . هر دو به درخواست پزشک و بطور همزمان انجام می شوند تا به تشخیض ناهنجاری کمک کنند. تست سرعت هدایت عصبی (NCV) به طور معمول همراه با تست عصب و عصله (EMG) استفاده می شود تا تفاوت بین اختلال عصبی و اختلال عضلانی را نشان دهد. NCV مشکلات عصب را تشخیص می دهد، در حالی که EMG تشخیص می دهد که آیا عضله به درستی به تحریک عصب پاسخ می دهد یا خیر.

تست سرعت هدایت عصبی در آزمایش خون

NCV در آزمایش خون به معنای سرعت رسانش عصبی (Nerve Conduction Velocity) نیست. این یک تست الکتروفیزیولوژی است که برای بررسی عملکرد اعصاب محیطی انجام می شود. در این تست، با فرستادن جرقه های الکتریکی کوچک به پوست یا عضلات، سرعت و قدرت انتقال سیگنال های الکتریکی در اعصاب را محاسبه می کند. این تست می تواند به تشخیص برخی از بیماری های عصبی و عضلانی که باعث اختلال در انتقال سیگنال های الکتریکی در اعصاب و عضلات میشوند، کمک کند.

NCV در آزمایش خون به معنای میانگین حجم کورپوسکولار (Mean Corpuscular Volume) می باشد. این یکی شاخص خون شناسی است که برای اندازه گیری متوسط حجم گلبول های قرمز خون استفاده می شود. این شاخص معمولا با آزمایش CBC (Complete Blood Count) گزارش می شود. با بررسی این شاخص، می توان نوع کم خونی را تشخیص داد.

کاربردها  و فواید آزمایش تست سرعت هدایت عصبی

 همانطور که گفته شد  NCV یک تست الکتروفیزیولوژی است که برای بررسی عملکرد اعصاب محیطی انجام می شود. این تست می تواند به تشخیص برخی از بیماری های عصبی و عضلانی که باعث اختلال در انتقال سیگنال های الکتریکی در اعصاب و عضلات میشوند، کمک کند. برخی از کاربردهای NCV عبارتند از:

•  شناسایی علت ضعف، درد، بی حسی، گزگز، سفتی یا انقباض غیر قابل کنترل عضلات

•  تفاوت بین آسیب فیبر عصبی و آسیب غلاف میلین (پوشش محافظ عصب) یا تفاوت بین اختلال عصبی و اختلال عضلانی

•  تشخیص بیماری های مانند سندرم گیلن باره، سندرم تونل کارپال، بیماری Charcot-Marie-Tooth، بیماری فتق دیسک، پلی نوروپاتی التهابی مزمن، بروز، اسپاسم و غیره

•  ارزیابی شدت و مدت زمان آسیب عصب یا عضله

•  پایش پاسخ به درمان های دارویی یا جراحی

عوارض آزمایشات تست سرعت هدایت عصبی

تست NCV معمولاً درد قابل تحمل  است و خطرناک نیست، اما ممکن است برخی از عوارض جانبی را برای بیمار ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتند از:

•  درد، خونریزی، آبچک زدگی یا عفونت در نقاطی که سوزن وارد پوست یا عضلات شده است

•  سوزش، لگد زدن یا لرزش در نقاطی که جرقه های الکتریکی به آن ها فرستاده شده است

•  ترس، بهت زدگی یا حالت تهوع به دلیل جرقه های الکتریکی یا صدای سوزن ها

•  آسیب به رگ های خونی، اعصاب یا بافت های نزدیک به سوزن ها

•  واکنش حساسیت به الکترودهای برچسب گذار شده روی پوست

این عوارض معمولاً موقت و خفیف هستند و با مراقبت های مناسب برطرف می شوند. اما در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

مراقبت های درمانی پس از EMG و NCV

1-بعد از تست، ممکن است در ناحیه تزریق سوزن، کبودی، ورم یا درد ایجاد شود. از کمپرس یخ یا آب گرم برای کاهش این علائم استفاده کنید

2-در صورت بروز عفونت، تب، لرز، تهوع، استفراغ یا هر علامت نامناسب دیگری، به پزشک خود مراجعه کنید

3-از فعالیت های سنگین یا فشار زیاد بر روی عضلات و اعصاب خودداری کنید تا از بدتر شدن آسیب جلوگیری کنید

4-از مصرف الکل، سیگار، کافئین و داروهایی که می توانند بر روی عصب ها تأثیر منفی داشته باشند، خودداری کنید

5-از آب و مایعات کافی برای حفظ تعادل الکترولیتی بدن استفاده کنید.

6-از رژیم غذایی سالم و متعادل برای تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبودی بدن برخوردار شوید

7-به دستورات پزشک خود در مورد ادامه درمان، مراجعه بعدی و احتمال نیاز به تست های دیگر توجه کنید.

تنیجه گیری

در این مقاله به معرفی و ارزیابی دو تا از مهمترین آزمایشات برای تست عضلات و اعصاب محیطی پدن پرداختیم . تست عصب و عضله (EMG) که برای بررسی سلامت و عملکرد اعصاب و عضلات بدن انجام می شود که می تواند به تشخیص بیماری های عضلانی کمک کند

و همچنین تست هدایت سرعت عصبی (NCV) که عملکرد مشابه تست EMG دارد با این تفاوت که به تشخیص وضعیت و ناهنجاری اعصاب محیطی می پردازد. این تست به افتراق اختلالات مغزو اعصاب و تشخیص علت آن بیماریها مانند میگرن کمک می کند. همنچنین این آزمایش در آزمایشات خون به عنوان واحد تشخیص حجم گلبول های قرمز به کار می رود گذشته آن در تشخیص برخی از سندرم ها و اختلالات ایجاد شده کمک شایانی می کند

در این مقاله .ساختار و عملکرد هر کدام از این آزمایشات را به دقت بررسی و با برخی از عوامل ، کاربردهای مفید و عوارض آنها آشنا شدیم . دریافتیم که به غیر از حساسبت های خاص این آزمایشات عوارض جندانی ندارند و تقریبا بی خطر هستند ولی به عوض آن در تشخیص و درمان برخی ناهنجاری ها می تواند به عنوان ابزار مقیدی کمک شایانی نمایند